Huizinga’s Herfsttij der Middeleeuwen hervertaald
Universiteit van Bologna – online studiedag, 2 december 2021
door M. Prandoni / 02 december 2021
Organisatoren: Paola Gentile (Universiteit van Triëst), Franco Paris (Universiteit van Napels, “L’Orientale”), Marco Prandoni (Universiteit van Bologna)
Zie hier het programma.
Link van de online studiedag.
If translation is a mark of a work’s evaluation history, then we can conclude that Herfsttij der Middeleeuwen (1919) has been positively assessed for a century now, throughout many different cultures and languages. It has proven to be a text apt for new languages, editorial interventions and changing publishing conditions; paradoxically, it can take different shapes without losing its monumental status.
In een recente bijdrage (2018) constateren Elke Brems en Orsolya Réthelyi dat Huizinga’s standaardwerk wereldliteratuur is, een gunstig lot dat wetenschappelijke werken maar heel zelden beschoren is. Het werd dan ook vanaf het begin zowel nationaal als internationaal (soms misprijzend) tot het domein van literatuur gerekend.
Zoals het geval is met klassiekers is Herfsttij niet alleen naar verschillende talen bemiddeld ‒ aanvankelijk met de betrokkenheid van Huizinga zelf ‒ maar ook meermalen hervertaald, vaak uit onvrede met een oudere, en vaak indirecte, vertaling die om uiteenlopende redenen niet meer voldeed. Tegenwoordig is dit proces nog volop gaande en geniet de institutionele steun van het Nederlands Letterenfonds en de aandacht van critici: naast de derde Engelse vertaling werd in 2020 een nieuwe, herziene versie van de tweede Italiaanse vertaling op de markt gebracht; drie nieuwe hervertalingen (naar het Spaans, het Hongaars en het Duits) worden bien afzienbare tijd verwacht. Dit symposium maakt deel uit van een zeer recente tendens van vertaalwetenschap die bekend staat als retranslation. Berk Albachten en Tahir Gürçağlar wijzen er in feite op dat “retranslation can be a fruitful ground to explore various aspects of translation from a historical and cultural perspective” (2019: 3). Het symposium zal daarom een forum bieden voor discussie over de tekstuele en contextuele aspecten van hervertalingen.
Aan de universiteit van Bologna vond in december 2020 een drukbezochte online bijeenkomst plaats naar aanleiding van 100 jaar Herfsttij. We hebben besloten om een vervolgbijeenkomst te organiseren, met een specifieke focus op hedendaagse hervertalingen van Herfsttij. Naast een key-note-speech zullen de (her)vertalers van Herfsttij naar het Italiaans, Duits, Engels en Spaans stilstaan bij de receptie van dit boek in hun land, de redenen waarom men de behoefte voelde aan een nieuwe vertaling en de praktische en theoretische uitdagingen waarmee zij werden geconfronteerd.
Voertaal is Nederlands gezien de focus op vertalen. Vertalers zullen hun interculturele kijk en expertise in processen van cultuurtransfer kunnen combineren met aandacht voor de taal- en cultuurspecifike aspecten van dit historisch en literair meesterwerk.
