door E. Vissers / 27 maart 2015
Naar aanleiding van het vijfentwintig jarig bestaan van het vak Nederlands aan de Universiteit werden er in Salamanca van 9 tot 12 maart 2015 een reeks conferenties en workshops georganiseerd om de Nederlandse taal en cultuur wat meer in de verf te zetten.
A. Maandag 9 maart 2015: geschiedenis en taal
Maandag was duidelijk de drukste dag van onze jubileumweek: een officiëel openingsevenement, twee academische conferenties en 's avonds een lezing voor breed publiek van Werner Thomas.
1. Officiële opening in de Aula Magna van de Faculteit Filologie
Om 10 u 's morgens begonnen we onze jubileumweek met een officiële opening. Cornelis Van Rij, ambassadeur van het Koninkrijk der Nederlanden in Madrid. Johan Verstreken, vertegenwoordiger van de Nederlandse Taalunie en Vlaams Parlementslid (CD&V), Vicente González Martín, decaan van de Faculteit Filologie in Salamanca, Carmen Fernández Juncal, vicerrector van onderwijs aan de Universiteit van Salamanca en Pilar Elena Garcia, hoofd van het Departement Vertaler-Tolk aan de Universiteit van Salamanca, leidden deze officiële akte in. Iedereen sprak, op zijn of haar manier over het belang van het Nederlands in Spanje, en, waarom ook niet, in de hele wereld.
Ook Nicole Delbecque (KU Leuven) en Manuel Montesinos Caperos (Universiteit van Salamanca), de twee professors die verantwoordelijk waren voor het docentschap in Salamanca 25 jaar geleden, vertelden over het begin en hoe de relaties tussen de Universiteit van Leuven en de Universiteit van Salamanca gegroeid zijn. Dr. Goedele de Sterck, de eerste docente Nederlands in Salamanca, en Elise Vissers, de huidige docente, sloten de opening af en lichtten de geschiedenis, de toekomst en de huidige situatie van de lessen Nederlands aan de Universiteit toe.
2. Conferentie met Prof. Dr. Werner Thomas: "Los Países Bajos meridoniales como centro de traducción de la Monarquía Hispánica" in de Aula Magna van de Faculteit Filologie
Na een korte pauze begonnen we om 12u met de eerste officiële conferentie van de week. Werner Thomas is hoogleraar geschiedenis aan de KU Leuven, gespecialiseerd in de sociopolitieke en culturele relaties tussen Spanje, Latijns-Amerika en de Lage Landen tussen 1500 en 1800 en vertelde ons over de hoeveelheid vertalingen er tussen 1500 en 1700 gemaakt werden in de Spaanse Monarchie. Blijkt dat er toen enorm veel vertaald werd in de Lage Landen, ook naar het Nederlands!
3. Conferentie van Raúl Sánchez Prieto, "El neerlandés en Bélgica: variante nacional-tussentaal-dialecto y conflicto lingüístico" in de Aula Minor van de Faculteit Filologie
Om 17u was het tijd voor nog een conferentie, deze keer door een van onze eigen profesoren. Raúl Sánchez Prieto is professor Duitse Taalkunde aan de Universiteit van Salamanca. Hij publiceert vooral over dialectologie en taalconflicten en is daarom een hele reeks talen machtig, waaronder het Nederlands. In zijn conferentie legde hij de taalkundige situatie van België uit, vroeger en nu en kon als geen ander het fenomeen "tussentaal" uitleggen aan Spaanstaligen. Hij bracht zelfs de Belgen in het publiek, mezelf incluis, enkele nieuwe dingen bij.
4. Conferentie voor een breed publiek door Werner Thomas: "La leyenda negra revisada: Los Países Bajos meridoniales. España y las redes atlánticas de la Monarquía Hispánica" in het Casino van Salamanca (Palacio de Figueroa)
's Avonds sloot Werner Thomas de openingsdag af met een conferentie voor een breder publiek in het mooie, historische Palacio de Figueroa. Werner Thomas had het in zijn conferentie over hoe de Lage Landen en de Spaanse Monarchie elkaar op een positieve manier hebben beïnvloed en elkaar cultureel hebben geïnspireerd. Ook toonde hij aan dat de Spaanse Monarchie veel kennis en wetenschappen heeft verspreid in zijn toenmalige kolonies en weerlegt op die manier de "leyenda negra". De conferentie was een waar succes. Veel studenten geschiedenis en Nederlands waren aanwezig, samen met een vijftigtal, wat oudere, Salmantijnen. De toch wel grote zaal was dus goed gevuld!
B. Dinsdag 10 maart en woensdag 11 maart 2015 : literaire dagen
Op dinsdag en woensdag kon Salamanca kennismaken met Nederlandse auteur en microbioloog Miquel "Ekkelenkamp" Bulnes en met de Belgische schrijfster en tekenares Judith Vanistendael. Beiden hebben met de studenten Nederlands in Salamanca delen van hun werk vertaald en bovendien gaven ze enkele lezingen voor een breder publiek
1. Literair vertaalatelier op locatie
Dankzij het Expertisecentrum voor Literair Vertalen organiseerden we ook een vertaalatelier. We nodigden auteur Miquel "Ekkelenkamp" Bulnes uit en we werkten met zijn teksten. Bovendien werden er ook 10 studenten Nederlands uit van andere universiteiten of talenscholen in Spanje. Drie andere studenten Nederlands uit Salamanca voegden zich aan dit groepje toe en zo waren ze met 13: Guillermo Candeleda Méndez (USAL), Irene Cañibano Pareja (Madrid), Montserrat Díaz Dorado (Sevilla), Sara Martínez Ares (USAL), Leticia Cadahía Gómez (USAL), Alejandro Muñoz (Madrid), Enrique Pérez Maira (Barcelona), Rebeca Pomposo Becker (Barcelona), Carlos Abel Ponce Rivera (Barcelona), Jaime Revuelta Mesa (Madrid) Irene Alacreu Gómez (Madrid), Isabel Albers (Granada). Goedele De Sterck was de docente van het atelier.
Voor het vertaalatelier moesten de studenten ieder hun eigen vertaling voorbereiden van verschillende fragmenten uit Bulnes' Het Bloed Van Onze Aderen en uit zijn toekomstige graphic novel. Tijdens de workshops legden de studenten hun vertalingen naast elkaar en kiesten de beste optie aan hand van de context, de sfeer en de kleur van het boek. Zo leerden de studenten, die niet altijd vertaalervaring hadden, de finesses van het vertalen, en vooral, de finnesses van literaire vertalingen van het Nederlands naar het Spaans.
2. Workshop Judith Vanistendael voor de studenten Nederlands A1+
Judith Vanistendael, auteur en ilustratrice van o.a. Toen David Zijn Stem Verloor en De Maagd en de Neger, legde haar visie van vertalen uit aan de studenten Nederlands van de Universiteit van Salamanca. Normaal gezien werkt zij nauw samen met de vertaler van haar boeken zodat alle nuances en beelden zo goed mogelijk behouden blijven. Voor haar is het niet belangrijk dat men letterlijk vertaalt, maar dat de sfeer van het boek bewaard blijft. Aan de hand van twee korte fragmentjes uit Toen David Zijn Stem Verloor, maakte ze ook de specifieke moeilijkheden duidelijk voor de vertaling van graphic novels.
3. Academische conferentie van Miquel Bulnes in de Salón de Actos van de Faculteit Vertaler-Tolk: "Why there is no difference between writing literature and writing science: a quick guide to scientific writing and translation"
Woensdag om één uur vond er nog een academische lezing plaats. Deze keer van Miquel "Ekkelkamp" Bulnes/ Miquel Bulnes is, naar eigen zeggen, "80% microbioloog en 20% schrijver". Hij schrijft dus zowel academische en literaire teksten. Tijdens zijn conferentie overtuigt hij het publiek ervan dat er weinig verschil zit tussen academisch en literair schrijven, en dat ongeveer elke vorm van schrijven dezelfde regels volgt. Hij is er ook nog eens in geslaagd ook. Door zijn duidelijk en humoristisch betoog bleef iedereen geboeid tot aan het einde en zette hij iedereen tot nadenken.
4. Twee literaire avonden: Literaire ronde tafel en ¿Cómo lo oyes?
We hebben dinsdag- en woensdagavond gekozen voor wat literatuur. Op dinsdagavond namen Judith Vanistendael en Miquel 'Ekkelenkamp" Bulnes deel aan een rondetafelgesprek onder leiding van Goedele De Sterck met als titel: "Mesa redonda literaria: "La novela gráfica en el punto de mira. Voces de Flandes y de Países Bajos" in de boekenwinkel Hydria. Vanistendael en Bulnes traden in dialoog met elkaar en hadden het over de stripcultuur in België en Nederland en algemene stereotypes van Belgen en Nederlands. Het was een heel onderhoudend gesprek waarbij het publiek meer dan eens goed heeft moeten lachen.
Op woensdag werkten we samen met de studenten van de faculteit Vertaler-Tolk voor onze tweede literaire avond. Om de twee maanden organiseert de studenten Vertaler-Tolk een avond rond anderstalige literatuur waarin oorspronkelijke teksten en vertalingen worden voorgelezen. Ook biedt Como lo oyes? de mogelijkheid aan de studenten om eigen creaties voor te lezen. Op woensdag 11 maart stond Como lo oyes? in het kader van de Nederlandstalige literatuur en lazen zowel Judith Vanistendael als Miquel Bulnes delen voor uit hun werk. Bovendien werden de vertalingen van het vertaalatelier door de studenten Nederlands zelf in het Spaans en het Nederlands voorgelezen. Een hele mooie avond dus.
C. Woensdag 11 maart en donderdag 12 maart: een streepje muziek!
Voor de afwisseling hadden we ook wat muzikaal geweld uit België uitgenodigd. Lennaert Maes en Chris Carlier zijn twee van de drie bandsleden van Lennaert en de Bonsky's, die verschillende CD's en shows gemaakt hebben met Nederlandstalige liedjes voor anderstaligen. In Salamanca hebben ze op woensdag en donderdag twee workshops gegeven aan een vijftiental studenten en hebben ze samen met hen drie bestaande Spaanse of Engelse liedjes vertaald naar het Nederlands. Het eindresultaat was mooi. "Stand by me" werd "Blijf bij me", "Maquillaje" van Mecano werd "Maak me op" en ten slotte hebben de studenten nog een heuse Nederlandstalige Beatle-mix in elkaar gestoken.
Op donderdagavond gaven Lennaert Maes en Chris Carlier optreden in de bar "Erasmus Bruin Kafee", dat door Nederlanders wordt uitgebaat. Hoewel de instalaties redelijk primitief waren, gaven ze alles van zichzelf en was er ambiance alom. Hun enthousiasme werd ook overgebracht naar de studenten die uiteindelijk hun Nederlandstalige versies voor heel het café gezongen hebben.
Het was een drukke, maar onvergetelijke en interessante week waarin we allen bijleerden over de Nederlandse taal en cultuur en waarin enorm veel banden en contacten werden gescheept.
Kijk maar naar de volgende sfeerfoto's:
Verdere informatie:
