Woordcombinaties: een nieuwe online-taalhulp
door D. Ross / 27 juli 2021
Voor de taalverwerving van onze studenten kunnen wij docenten grofweg twee trajecten kiezen. Het eerste is zelf leermiddelen tot stand brengen, op maat voor onze doelgroep en taalcombinatie - en het Italiaanse taalgebied heeft wat dat betreft een kloek pakket met een grammatica, een taalcursus en een cultuurboek. Een tweede traject is de leermiddelen gebruiken die binnen het Nederlandse taalgebied worden ontwikkeld voor allerlei doelgroepen met diverse taalachtergronden. Sinds een paar jaar zie ik echter ook een derde traject, dat door de oprukkende digitalisering steeds meer aan belang lijkt te winnen: zelfstudie.
De student zoekt zelf naar manieren om zijn of haar taalvermogen op te vijzelen, via podcasts, muziek, vlogs of traditionele manieren, zoals een roman lezen of naar een Netflix-serie kijken. Studenten die echt gemotiveerd zijn, blijken soms in vrij korte tijd een verbazingwekkende vooruitgang te boeken, simpelweg omdat ze hun eigen interesses volgen tijdens het taalverwervingsproces. Dus niet verplicht een boek lezen, maar een activiteit zoeken waar je ook nog plezier aan beleeft, zoals het nieuws volgen via Instagram of naar Nederlandstalige muziek luisteren en deze zelf begeleiden op de piano (zoals ik lees in het portfolio van een derdejaars studente).
Vanuit het Nederlandse taalgebied krijgen we een steeds groter aanbod van leermaterialen, die klassikaal kunnen worden ingezet maar ook nuttig zijn voor zelfstudie. Sinds juni heeft het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) de online-applicatie Woordcombinaties gelanceerd (https://ivdnt.org/onderzoek-projecten/woordcombinaties/). Deze is gratis beschikbaar. Bestemd voor gevorderde NVT-leerders, maar volgens mij ook geschikt voor de minder gevorderden. Het toont hoe werkwoorden gebruikt worden in context en met elkaar gecombineerd worden. Er zijn drie zoekopties, maar de eerste, “voorbeeldzinnen”, lijkt me het handigst. De voorbeeldzinnen zijn gebaseerd op een corpus van hedendaagse teksten, voornamelijk afkomstig uit kranten (NRC en De Standaard). Met die zinnen krijg je snel een indruk van het gebruik van het betreffende werkwoord en leer je de betekenissen precies aftasten: dus heel handig om de finesses van de taal te leren. En natuurlijk is deze eerste release nog maar een begin. Men wil Woordcombinaties aanvullen met combinaties voor alle werkwoorden en substantieven van het Nederlandse frequentiewoordenboek.
Het INT
De maker van Woordcombinaties, het in Leiden gevestigde Instituut voor de Nederlandse Taal, is een voortzetting van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie. Het werkt nauw samen met de Taalunie en sinds 2016 wordt het op krachtige wijze geleid door Prof Dr Frieda Steurs (https://ivdnt.org/over-ons/over-het-instituut/).
Het INT biedt “noodzakelijke bouwstenen voor de bestudering van het Nederlands”, zoals het zelf zegt. Het “verzamelt de nieuwste Nederlandse woorden, actualiseert belangrijke naslagwerken zoals de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS) en maakt vaktaal toegankelijk via termenlijsten”. Tevens stelt het taalmaterialen ter beschikking, zoals corpora, lexica, woordenboeken en grammatica’s. Men is nu ook bezig met de ontwikkeling van podcasts, waar onze jonge doelgroepen weer goed mee uit de voeten kunnen. De eerste podcast is zojuist uitgekomen in een reeks die samen met Onze Taal wordt ontwikkeld. Alweer een aanrader voor onze studenten! https://ivdnt.org/actueel/nieuws/podcast-van-onze-taal-en-het-int/.
